Stikstof (N2) is een kleur- en reukloos gas dat overal om ons heen is. Ongeveer 78% van alle lucht bestaat uit stikstof. Stikstof is van zichzelf niet schadelijk voor mens en milieu. Maar er zijn ook verbindingen van stikstof in de lucht die wel schadelijk kunnen zijn voor mens en milieu. Dit zijn stikstofoxiden (NOx, een verbinding van stikstof en zuurstof) en ammoniak (NH3, een verbinding van stikstof en waterstof). De hoeveelheid stikstofoxiden en ammoniak in de lucht heet de concentratie.
Stikstofoxiden (NOx) komen vooral in de lucht terecht door uitlaatgassen van het verkeer en de uitstoot van industrie.
Ammoniak (NH3) komt met name van dieren in de veeteelt. Een deel komt uit overige bronnen zoals de bouw en het verkeer.
Om de zogenaamde ‘stikstofproblematiek’ goed te begrijpen, zijn drie termen belangrijk:
- Concentratie (hoeveel zit er in de lucht)
- Emissie (hoe komt het in de lucht)
- Depositie (hoe komt het op/in de grond)
Voor de natuurgebieden, en dus voor de vergunningverlening van uw project, zijn de stikstofhoudende moleculen stikstofoxiden en ammoniak van belang. Stikstofoxiden komen vooral voort uit verbrandingsmotoren, waarbij dieselmotoren de meeste stikstofoxiden uitstoten. Ammoniak is met name afkomstig uit de veeteelt. Zowel ammoniak als bepaalde soorten stikstofoxiden zijn een bestanddeel van (kunst)mest en dus voedingsbronnen voor de natuur. En hier zit nu juist het probleem vanuit het oogpunt van bepaalde natuurgebieden.
Nederland heeft namelijk een aantal natuurgebieden waarvoor kenmerkend is dat de grond er zeer arm is aan stikstofverbindingen. In deze gebieden komen dus planten voor die goed gedijen bij weinig stikstof in de bodem. Toename van stikstof in de bodem zorgt ervoor dat deze planten overwoekerd worden door meer stikstofminnende soorten.
Zouden er in Nederland in het geheel geen mensen wonen dan zou Nederland een gebied van bossen en moerassen zijn. De stikstofarme zand- en heidegronden, die nu in die vorm aangemerkt zijn als beschermd natuurgebied, zijn in het verleden ontstaan door menselijk handelen. Langdurige begrazing betekende dat stikstof steeds werd afgevoerd en de bodem steeds armer werd. Met het einde van de schaapherderij is die overbegrazing ten einde en de (natuurlijke) processen waarbij steeds stikstof wordt toegevoegd aan de bodem hernemen dus hun loop. Zelfs wanneer er in Nederland geen mensen zouden zijn en dus ook geen stikstofuitstoot of depositie door menselijke activiteit, dan nog vindt dit proces plaats doordat dieren stikstof overbrengen, binden van stikstof uit de lucht door stikstofbindende planten, zandbacteriën etc. (bron: stichtingagrifacts)
Natura 2000 is een Europees netwerk van beschermde natuurgebieden. In deze Natura 2000-gebieden worden bepaalde dieren, planten en hun natuurlijke leefomgeving beschermd om de biodiversiteit (soortenrijkdom) te behouden. De biodiversiteit staat in Europa al jaren onder druk. Duurzame bescherming van flora en fauna is hard nodig. Planten en dieren trekken zich weinig aan van landsgrenzen en het is daarom belangrijk om natuurbescherming in Europees verband aan te pakken. Zo voorkomen we dat de natuur in Europa en in Nederland steeds meer van hetzelfde wordt. In 1979 is de Vogelrichtlijn opgesteld en in 1992 de Habitatrichtlijn. Deze richtlijnen bestaan uit twee delen: soortenbescherming en gebiedsbescherming. Alle EU-lidstaten wijzen beschermde gebieden aan voor specifieke (leefgebieden van) (vogel-)soorten. De onder beide richtlijnen aangewezen beschermde gebieden vormen het Natura 2000-netwerk.
De gebieden zijn hier te vinden: https://www.natura2000.nl/gebieden
(bron: ministerie LNV)